Gesprekken voeren over de laatste levensfase; misschien niet altijd makkelijk maar wel hard nodig. Agogen Aukje van Hoof en Kim Nooren werken op een van onze ouderenafdelingen en krijgen jaarlijks met zo’n 8 overlijdens te maken. Zeker wanneer de cliënt geen contact meer heeft met familie, zijn zij met hun collega’s van grote waarde. Ze bieden palliatieve zorg en zorgen voor een waardig afscheid. “Ze gaan nooit alleen, ze zijn altijd omringd door ons”, vertelt Aukje.
Ze proberen iemand niet alleen zoveel mogelijk comfort en levenskwaliteit te geven in deze laatste fase maar gaan ook het gesprek aan over iemands laatste wensen en afscheid. Kim ziet graag dat de bespreekbaarheid van dit thema binnen de ggz groter wordt: “Iedereen gaat dood. Het hoort erbij en daarom is het goed om vertrouwd te raken met dit onderwerp.” Zij volgt momenteel de opleiding Palliatieve zorg interprofessioneel en is één van aandachtfunctionarissen Palliatieve zorg binnen Nestor. “We willen het onderwerp niet uit de weg gaan. Om te weten wat iemand nog wenst en of er nog losse eindjes zijn, moet je erover in gesprek.”
Mooi afsluiten
Aukje denkt terug aan een cliënt die graag een witte kist en rode rozen wilde. Die kreeg ze. “Zij dronk altijd alleen maar chocomelk dus daar hebben we ook mee getoost op haar uitvaart. Zij wist goed wat ze wilde want we hebben er door de jaren vele gesprekken met haar over gehad. Zo vond ze het belangrijk om er mooi uit te zien. Daarom heeft een collega na het overlijden haar haren mooi ingevlochten. Dat vond zij ook fijn om te doen om het zo goed af te kunnen sluiten.” Makkelijk vond Aukje het niet toen ze voor het eerst te maken kreeg met overlijdens maar inmiddels vindt ze het heel waardevol en bijzonder om iemand in de laatste fase bij te mogen staan. Het liefst doet ze dit samen met naasten en familieleden maar die zijn niet altijd in beeld. “Er is soms zoveel gebeurd in het verleden dat het contact verstoord is geraakt. Toch is het vaak gelukt om ze op het eind weer samen te brengen; iets wat voor beide kanten rust kan brengen.” Maar soms lukt het niet en zijn het de zorgmedewerkers die alles regelen. Soms waken ze, samen met de collega’s van Nachtzorg. “Zij houden iemand extra in de gaten en blijven wanneer ze zien dat het slecht gaat. Een deel van de nacht moeten zij opvangen wat wij in de dag doen. Dat is toch bijzonder”, zegt Aukje.
Vast onderdeel
Kim spreekt de ambitie uit om te zorgen dat palliatieve zorg vast onderdeel wordt van het behandelaanbod. “Dan wordt niemand erdoor overvallen maar is gewoon duidelijk wat er zoal moet gebeuren in de palliatieve fase. Dan kunnen zaken in alle rust besproken en geregeld worden. Veel van onze cliënten hebben zoveel verloren en zijn zo puur; ze hebben verder niks meer om uit handen te geven en dat ze dit laatste stukje dan toch aan ons geven, daar willen we zo zorgvuldig als mogelijk mee omgaan.” De verbondenheid is groot en binnen de kaders van een professionele zorgrelatie proberen de collega’s al het mogelijke te bieden. “Er wordt van buitenaf nog weleens naar de psychiatrische cliënten gekeken van: Ach, voor die mensen hoeft niet meer zoveel; het is geen verlies voor de maatschappij. Maar dat is het wel. Ze zijn iemands ouder, kind, vriend… met ieder een levensverhaal en persoonlijkheid”, zegt Aukje.
Een aantal cliënten ligt op de begraafplaats op Landgoed De Grote Beek. Daar lopen de collega’s van Nestor ook weleens langs: “Ze worden niet vergeten”.
