Haar kennismaking met Landgoed de Grote Beek was erg emotioneel: ‘Het maakte me verdrietig en gemotiveerd tegelijkertijd’
De knalrode kaft met daarop ‘Draaiboek voor helende omgevingen’ springt meteen in het oog op de boekenplank. Hiermee studeerde architect en social designer Kornelia Dimitrova af aan het PDEng programma van TU/e, in opdracht van voorzitter Joep Verbugt. Het is zowel een praktisch als inspirerend boek voor iedereen binnen GGzE en daarbuiten. In gesprek met de maker:
Eerst een korte introductie: wie ben je en wat doe je precies?
“Ik ben Kornelia Dimitrova uit Bulgarije, maar ik woon en werk in Eindhoven. Ik ben opgeleid als architect en werk nu als op het snijvlak van architectuur en social design. Naast mijn praktijk, werk ik met Foundation We Are, een sociaal geëngageerd ontwerperscollectief dat ik heb mede opgericht in samenwerking met alumni van Design Academy Eindhoven.”
Waarom heb je het ‘Draaiboek voor helende omgevingen’ gemaakt?
“In 2018 kwam ik in contact met Juliette Bekkering (professor en hoofd Architectural Design and Engineering op TU/e, red.) over deze opdracht en vroeg ze me om hieraan mee te werken. Ze kende mijn werk erg goed, omdat ik mijn master-thesis in 2015 bij haar had gedaan. Ze vond dat mijn aanpak en visie over toekomstdenken en ruimtelijke ontwikkeling goed bij het project paste. Toendertijd bereidde ik me voor op een doctoraat over de rol van architectuur in relatie tussen mens en natuur, maar er was nog iets dat miste… Met de vraag vanuit GGzE en het thema mentale gezondheid kwam alles samen. Dus ik nam de opdracht aan.
Het Masterplan voor de Grote Beek was net af en dat geldt als startpunt voor een helende omgeving vanuit de Planetree gedachte. Ik heb het draaiboek gemaakt om de sociale en ruimtelijke aspecten binnen een helende omgeving samen te brengen.”
Kan je kort vertellen waar het boek over gaat?
“Het ‘Draaiboek voor helende omgevingen’ is het resultaat van een tweejarig-ontwerpend onderzoek aan de TU/e en geeft antwoord op de vraag hoe het Landgoed kan transformeren tot een duurzame helende omgeving in de komende 15 jaar, dat ruimte biedt voor een community voor mentale kracht.”
Wat was je eerste indruk van Landgoed de Grote Beek?
“Het was meteen erg emotioneel. De eerste keer maakte ik een wandeling over het terrein om er feeling mee te krijgen en het maakte me verdrietig. Verdrietig, omdat ik moest denken aan de periode toen mijn oma in het ziekenhuis lag. Dat was geen psychiatrisch ziekenhuis, maar de omgeving leek er wel erg op. Ik voelde me toen zo machteloos om haar zo alleen en geïsoleerd te zien.”
“Nu, jaren later, ben ik als architect geïntrigeerd door die emoties én kan ik er wat aan doen. Dat motiveerde me ook om ja te zeggen tegen het project.”
Als er één ding meteen moet veranderen aan het Landgoed, wat zou dat dan zijn?
“Dat is lastig om te zeggen, omdat alles met elkaar samenhangt. Dat is ook de schoonheid van De Grote Beek, het is groot en complex. Er komen veel lagen samen. Als je één ding verandert, verandert er veel meer. Het omleggen van de rivier is daar een mooi voorbeeld van.”
“Wat me nu wel te binnen schiet is dat het terrein nog bepaalde plekken heeft die afgesloten lijken te zijn voor publiek terwijl je er wel mag komen. Dat mag meer een open uitstraling krijgen zodat iedereen zich ook welkom voelt. Oja, en de hoogspanningsmasten. Als de kabels daarvan verdwijnen, krijgt het al meteen meer een open gevoel.”
Kan het boek ook op een praktische manier worden gebruikt?
“Ik hoop het heel erg. Het is in eerste instantie bedoeld als inspiratieboek, daarna als een manier om verschillende mensen op het landgoed met elkaar te verbinden. Dat geldt voor iedereen: behandelaren, managers, families, vaste bezoekers… het boek zit vol ideeën.”
“Het Breinpad was bijvoorbeeld eerst heel kort. Nu is het de belangrijkste route op het landgoed waar je als wandelaar geen auto tegenkomt. In het boek staat ook een voorbeeld van een openluchtbioscoop. Daar kan je films tonen over mentale gezondheid om zo meer bewustzijn te creëren over mensen die daar misschien mee kampen. Tegelijkertijd is het een laagdrempelige manier om mensen bij elkaar te brengen.”