Bij de polikliniek van De Catamaran werken gz-psychologen met een blended delictanalyse: een combinatie van gesprekken en een digitale Minddistrict-module waarin jongeren zelf via een app aan de slag gaan. Het doel? Jongeren meer eigenaarschap geven over hun behandeling en de verbinding versterken tussen therapie, leefgroep of klinische behandelafdeling en netwerk. We praten met twee zorgprofessionals over deze delictanalyse.
“De kracht zit in de verbreding: therapie, leefgroep en netwerk praten onderweg al mee.”
Een startpunt voor verandering
De delictanalyse is het begin van een behandeltraject voor jongeren die een delict hebben gepleegd. In deze fase onderzoeken ze stap voor stap wat er is gebeurd, hoe ze erin terechtkwamen en wat er voor nodig is om herhaling te voorkomen. De blended variant zorgt ervoor dat jongeren ook buiten de therapiekamer actief bezig zijn met hun herstel.
“De digitale module helpt jongeren om tussen sessies door stil te staan bij hun gedrag en wat bijvoorbeeld nog risicosituaties kunnen zijn,” vertelt een van de gz-psychologen. “Het zijn geen makkelijke onderwerpen, vandaar dat het ook belangrijk is dat ze hulp kunnen krijgen van hun naasten of mentoren.”
De jongere vult zelfstandig opdrachten en reflecties in via Minddistrict, terwijl de therapeut meeleest en daarop in de sessies verder bouwt. “Zo kom je sneller tot de kern van wat iemand bezighoudt,” vult de andere gz-psycholoog aan. “Al blijft het belangrijk om door te vragen. Jongeren geven soms sociaal wenselijke of korte antwoorden; dan is het onze taak om samen verder te onderzoeken wat er écht speelt en wat de jongere nodig heeft om zich meer open te kunnen stellen.”
Meer inzicht en samenwerking
De digitale module is gekoppeld aan de gz-psycholoog, regiebehandelaar en mentor, zodat iedereen de voortgang kan volgen. Dat maakt het proces transparanter en bevordert onderlinge samenwerking.
“Het mooie is dat de delictanalyse op deze manier niet alleen in de therapiekamer plaatsvindt. Mentoren kunnen het onderwerp ook bespreken tijdens leefgroepmomenten. Zo ontstaat er continuïteit: jongeren zijn niet één keer per week met hun therapieproces bezig, maar meerdere keren per week, in verschillende contexten.”
Het eindpunt van de module is een presentatie van de jongere aan het behandelteam en naasten, waarbij de therapeut ook meedenkt over mogelijke behandeldoelen. Daarnaast wordt er een terugvalpreventieplan gemaakt, waarin jongeren vastleggen wat ze hebben geleerd en wat ze kunnen doen of wie ze kunnen betrekken als het weer moeilijk wordt. Dat plan is geen eindproduct, maar een levend document.
“Het plan groeit mee met de jongere. In een nieuwe fase van behandeling of in een volgende verlofstap wordt het in samenspraak met de jongere verder verfijnd en wordt bijvoorbeeld nagedacht over wat er nog nodig is in de behandeling of om risico's te verlagen."
Contact en vertrouwen als basis
De zorgprofessionals van De Catamaran werken met jongeren tussen de 12 en 24 jaar die klinisch opgenomen zijn of door de jeugdreclassering aangemeld zijn voor ambulante behandeling. Niet iedereen vindt het vanzelfsprekend om te praten over zijn delict. “Sommige jongeren hebben weinig vertrouwen in volwassenen of zijn bang dat wat ze zeggen tegen hen gebruikt wordt. Daarom investeren we veel in de werkrelatie: tijd nemen, betrouwbaar zijn, duidelijkheid bieden en naast de jongere gaan staan. Pas als er een beetje vertrouwen is, ontstaat er écht contact.”
Leren, evalueren en verbeteren
De blended module wordt continue doorontwikkeld voor én met ambulante jongeren, maar ook in samenwerkingen met de beide klinieken van De Catamaran: de kliniek voor Orthopsychiatrie en de kliniek voor Forensische jeugdpsychiatrie. Er zijn halfjaarlijkse evaluaties met therapeuten, afdelingen en mentoren. “We kijken steeds wat werkt en wat beter kan. Bijvoorbeeld hoe we nieuwe collega’s meenemen, hoe mentoren jongeren kunnen ondersteunen in hun gesprekken of hoe we nóg nauwer samen kunnen werken met naasten van een jongere."
Hoewel de verwachte tijdswinst niet groot bleek, zien de zorgprofessionals duidelijke kwalitatieve winst.
“Jongeren denken vaker en dieper na over hun gedrag. Het geeft hen de mogelijkheid om meer verantwoordelijkheid te kunnen nemen en de omgeving kan beter meebewegen. Dat maakt de behandeling sterker.”
Soms levert de digitale aanpak ook luchtige verrassingen op. “Eén jongere had zijn module met ChatGPT ingevuld,” lacht een van de gz-psychologen. “De antwoorden waren zó goed dat de therapeut het meteen doorhad. Maar het leidde wél tot een goed gesprek over eerlijkheid, inzet en eigenaarschap; en dat is precies waar het om draait.”
“De blended delictanalyse maakt jongeren actiever in hun eigen proces. Niet alleen in de kamer van de therapeut, maar ook tussendoor.”