Separaties in de ggz terugdringen kan alleen als (ex-)cliënten en naasten hierin samenwerken met professionals en instellingen. Daarom organiseert MIND een tour langs een aantal ggz-instellingen in het land. Op 3 juni bezocht MIND een bijeenkomst voor zorgprofessionals van GGZ-Eindhoven (GGzE). Onderwerp van gesprek: het thema verplichte zorg en de campagne Stop eenzame opsluiting.
GGzE is op weg naar een andere aanpak. GGzE-bestuurder Ingrid Willems: “Ook GGzE sluit cliënten in, terwijl we weten dat eenzame insluiting mensen kan beschadigen. Vooral wanneer zij al kwetsbaar zijn. Dat willen we anders! Hóé anders te handelen, om zo verplichte zorg te voorkomen, dat is waar we met elkaar op inzetten. Dat doen we door samen te werken met cliënten én (zorg-)professionals, met behoud van een veilige omgeving en door ruimte te geven aan herstel.” Een programmateam verplichte zorg, bestaande uit collega-zorgprofessionals, neemt hierin het voortouw. “We gaan volle vaart aan de slag met een andere aanpak rond insluiten omdat we ons hard maken tegen eenzame insluiting,” aldus Ingrid.
Samen werken aan zorg zonder eenzaam insluiten
Zo’n 90 behandelaren gingen tijdens de bijeenkomst met elkaar in gesprek over de vraag hoe zorgprofessionals met cliënten en naasten zowel in de ambulante als klinische context, verplichte zorg zoveel mogelijk kunnen voorkomen, met insluiten als ultimum remedium. Er werd gekeken naar wat er al gedaan wordt, wat goede voorbeelden zijn waar men van elkaar kan leren. De middag stond in het teken van reflectie, verbinding én concrete stappen richting een toekomst waarin we minder cliënten insluiten.
Een deur die van twee kanten opengaat
Dagvoorzitter Yolande Voskes – senior onderzoeker bij GGzE en verbonden aan Amsterdam UMC – trapte af. Insluiting blijkt een weerbarstig probleem. Al sinds 1983 wordt er gestreden voor het terugdringen van eenzame insluiting. Yolande gaf het woord aan Ingrid Willems, die de aanwezigen meenam in de ontwikkelingen binnen GGzE.
Ingrid schetste een eerlijk beeld: er zijn hoopgevende signalen, maar insluiting gebeurt nog te vaak. Ze daagde iedereen uit met een krachtig toekomstbeeld: “Stel je eens voor: een deur die je kunt openen van buiten én van binnen. Welk team gaat deze uitdaging aan?”
Van visie naar verandering
Verpleegkundig specialist Marlies Jehoel-van As presenteerde de nieuwe visie van GGzE op verplichte zorg en het bijbehorende toetsingskader om insluiting terug te dringen. “We hebben jullie als zorgprofessionals nodig om stap voor stap dichter bij de stip op de horizon te komen,” benadrukte ze. De nadruk ligt meer dan ooit op samenwerking, dialoog en maatwerk. Marlies zoomde in op wat er concreet verandert in de manier waarop we naar insluiting kijken en hoe teams hierin begeleid worden.
Ruimte voor verschillende perspectieven
Tijdens de bijeenkomst was er bewust ruimte voor meerdere perspectieven – en juist dat maakte de gesprekken waardevol. Laura deelde haar ervaringen vanuit het cliëntperspectief en gaf een indringende inkijk in wat insluiting met je doet. Rowen, werkzaam als agoog, benadrukte het belang van het échte contact. Daarnaast lieten zorgverantwoordelijken hun geluid horen waarin ze ook duidelijk maakten hoe complex het kan zijn. Wat hen verbindt? De wens om het anders te doen – met meer menselijkheid, minder dwang en meer dialoog.
Danielle Budel en Marja van der Zanden sloten daarbij aan met een korte toelichting op de campagne ‘Stop eenzame opsluiting’ van MIND, de organisatie die zich inzet voor de stem van cliënten en hun naasten. Hun boodschap onderstreepte het belang van echte verbinding. Vervolgens gingen de aanwezigen in groepen met elkaar in dialoog.
Samen verder
De bijeenkomst maakte duidelijk: we willen vooruit, en we willen het samen doen. Met lef, reflectie en verbondenheid. Want iedere stap die we zetten richting het voorkomen van verplichte zorg, is een stap naar herstelgerichte en menswaardige zorg. De woorden van dagvoorzitter Yolande Voskes vatten het gevoel treffend samen: “Wat als we vanaf nu hardop zeggen: insluiten van cliënten is geen goede zorg?” Want echte verandering begint bij het uitspreken van wat we belangrijk vinden — samen, en met overtuiging.
